Trabzon'da 2025 yaş çay sezonu büyük beklentilerle başlamıştı. Çaykur Genel Müdürü Yusuf Ziya Alim’in 18 Nisan'da yaptığı “Mayıs çayının tamamına talibiz” açıklaması, üreticide umut yaratmıştı. Ancak Saadet Partisi Trabzon İl Başkanı Ahmet Muratoğlu'nun açıklamalarına göre bu vaat sahada karşılık bulmadı. Üreticiler kota ve kontenjan sınırlamaları nedeniyle çaylarını Çaykur’a satamazken, düşük fiyat veren özel sektöre yönelmek zorunda kaldı.
Muratoğlu, 25,44 TL olarak açıklanan yaş çay alım fiyatının üretici maliyetlerini karşılamadığını da vurguladı. “Sezon başında verilen sözler tutulmadı. Üretici yalnız bırakıldı,” diyen Muratoğlu, verilen vaadin o gün de gerçekleştirilemeyeceğinin bilindiğini ifade etti.
İşçilik Giderleri Üreticiyi Borç Batağına Sürüklüyor
Ahmet Muratoğlu’nun açıklamasına göre yaş çay toplama süreci üretici için sadece meşakkatli değil, aynı zamanda oldukça maliyetli. Çoğu üretici kendi çayını toplayamayarak ton işi kırdırmak zorunda kalıyor. Ortalama bir ton çay için 10 bin TL ödeme yapılırken, 5 ton çay toplayan bir üretici işçiye 50 bin TL’yi peşin ödüyor. Ancak üretici, bu çayın bedelini aylar sonra tahsil edebiliyor.
Muratoğlu, “İşçisinin emeğini zamanında ödeyen üretici, kendi alın terinin karşılığını alamıyor. Bu, sistemdeki adaletsizliğin açık göstergesidir” sözleriyle üreticilerin yaşadığı finansal çıkmazı dile getirdi.
Makineyle Toplanan Çay Fabrika Kapasitesini Aşıyor
Yaş çay hasadında makine kullanımının artması, günlük toplama kapasitesini önemli ölçüde artırdı. Buna karşın, Çaykur fabrikalarının kapasitesi sabit kaldı. Bu da çayın fabrikalarda yığılmasına, üreticinin beklemesine ve hatta özel sektöre yönelmesine neden oluyor.
Muratoğlu bu konuda şunları söyledi: “Geçmişte bir işçi günde 250-300 kilo çay toplarken şimdi makineyle bu rakam 600-700 kiloya ulaşıyor. Fabrikalar bu tempoya ayak uyduramıyor. Kapasite artışı için somut adımlar atılmadı.”
Çözüm Çay Kanunu ve Planlı Alım Sistemi
Saadet Partisi İl Başkanı Muratoğlu, çay üretiminde yaşanan bu krizlerin çözümü için “Çay Kanunu” çıkarılması gerektiğini vurguladı. Kota ve kontenjanların üreticiyi mağdur etmeyecek şekilde planlanması gerektiğini belirten Muratoğlu, “Alım sistemi önceden planlanmalı, üretim ve alım dengesi kurulmalı. Üretici artık her yıl aynı sorunları yaşamak istemiyor” dedi.
Muratoğlu ayrıca, özel sektörün maliyet baskısı altında ezildiğini, ancak kuru çay fiyatlarının güncellenmemesi nedeniyle sektörde ciddi bir adaletsizlik yaşandığını belirtti. Çaykur’un bazı zincir marketlerde çayı düşük fiyata satması ise bu adaletsizliği daha da derinleştiriyor.
Üretici İçin Mücadele Sürüyor
Açıklamasının sonunda, Saadet Partisi olarak üreticilerin yanında olmaya devam edeceklerini ifade eden Muratoğlu, “Biz bu süreci sadece izlemekle kalmayacağız. Üreticinin sesi olmaya ve çözüm arayışlarını sürdürmeye devam edeceğiz. Çay sadece bir ürün değil, bizim için alın teri, geçim kaynağı ve bir yaşam biçimidir” diyerek desteklerini yineledi.
