Trabzon Barosu, uzun yıllardır sürdürülen kapsamlı akademik ve arşiv çalışmalarının sonucunda, kuruluş tarihinin resmi kayıtlarda yer aldığı gibi 1923 değil, 8 Mayıs 1912 olduğunu ortaya koydu. Baro Başkanı Av. Hakan Orhan tarafından hazırlanan ve kamuoyuyla paylaşılan bilimsel çalışma, Osmanlı döneminde Trabzon’da “Trabzon Dava Vekilleri Cemiyeti” adıyla kurulan mesleki yapılanmanın Cumhuriyet’ten sonra baroya dönüştüğünü belgeliyor. Bu bulgular üzerine Trabzon Barosu Yönetim Kurulu, 3–10 Ocak 2026 tarihleri arasında Olağanüstü Genel Kurul toplama kararı aldı. Genel Kurulda kuruluş tarihinin resmen 1912 olarak kabul edilmesi görüşülecek. Bu adım kabul edilirse Trabzon Barosu, kuruluş tarihini Osmanlı dönemine dayandıran ender barolardan biri olacak.
Tarihî Belgeler Trabzon Barosu’nun 1912’de Kurulduğunu Gösteriyor
Trabzon Barosu’nun kuruluş tarihine yönelik yapılan araştırmalar, bölgenin uzman tarihçileri tarafından da desteklendi. Çalışma; Trabzon Vilayet Salnameleri, dönemin gazeteleri, Meşveret ve Envar-ı Vicdan dergilerindeki ilanlar, Giresun’da yayımlanan Karadeniz gazetesi haberleri ve arşiv kayıtları gibi birincil kaynaklara dayanıyor. Bu belgeler, 8 Mayıs 1912’de Trabzon’da “Trabzon Dava Vekilleri Cemiyeti” adlı mesleki örgütün faaliyete geçtiğini doğruluyor. Araştırmada yer alan bilgiler, Osmanlı taşrasında hukuk örgütlenmesinin önemli örneklerinden birinin Trabzon’da gerçekleştiğini ortaya koyuyor. Av. Hakan Orhan’ın yayınladığı değerlendirme, Trabzon’un mesleki ve hukuki altyapısının düşündüğünden daha erken dönemde geliştiğini belgeleyen önemli bir kaynak niteliğinde.
Osmanlı Döneminden Cumhuriyet’e Uzanan Kurumsal Bir Süreç
Baro Başkanı Av. Hakan Orhan, yaptığı çalışmada 1875 tarihli Mehâkim-i Nizâmiye Dava Vekilleri Nizamnâmesi ile taşrada dava vekilleri cemiyetlerinin kurulmasının mümkün hale geldiğini ifade ediyor. Trabzon’da kurulan cemiyetin başkanlığını da Midhat Efendi üstlendi. Dönemin gazete ilanlarında cemiyetin yönetimi, kuruluş amacı ve mesleki çerçevesi açıkça belirtiliyor. Bu nedenle, Trabzon Barosu’nun kurumsal başlangıç noktasının 1923 değil 1912 olarak kabul edilmesi gerektiği vurgulanıyor. Çalışma, sadece baro tarihini değil, Trabzon’un hukuk modernleşmesindeki yerini de aydınlatan önemli veriler sunuyor. Üstelik bu süreç, Trabzon’un Osmanlı taşrasında mesleki örgütlenmenin en erken ve güçlü örneklerinden birine sahip olduğunu gözler önüne seriyor.
Olağanüstü Genel Kurul 3–10 Ocak 2026’da Yapılacak
Tespitlerin ardından Trabzon Barosu Yönetim Kurulu önemli bir adım daha atarak Olağanüstü Genel Kurul çağrısında bulundu. 3–10 Ocak 2026 tarihleri arasında yapılacak Genel Kurulda, kuruluş tarihinin resmen 1912 olarak tescil edilmesi teklifi ele alınacak. Kabul edilmesi halinde Trabzon Barosu, Türkiye’de köklerini Osmanlı dönemine dayandıran sayılı barolar arasına girecek. Bu karar yalnız mesleki hafıza açısından değil, Trabzon şehir tarihinin hukuk modernleşmesi sürecini yeniden tanımlaması bakımından da kritik bir anlam taşıyor. Baro yönetimi, yeni tarih kabulünün hem tarihi gerçeklerin ortaya çıkması hem de kurumsal geçmişin eksiksiz şekilde korunması açısından gerekli olduğunu ifade ediyor.
